Ziół o zapachu cytrynowym jest wiele. Te bardziej pospolite, takie jak chociażby melisa, używane są do dnia dzisiejszego praktycznie w każdym domu. Poza tymi dobrze znanymi są też takie, które są bardzo popularne w krajach zachodnich a u nas w Polsce tak jakby trochę zapomniane. Roślina, którą chcemy Państwu przedstawić była już uprawiana przed wielu laty w zaborze austriackim. W naszym kraju znana jest pod różnymi nazwami: werbena cytrynowa, lippia trójlistna czy miłowonka trójlistna.
Jest to krzew liściasty, pochodzący z Ameryki Południowej, a od kilkuset lat spotykany także w Ameryce Północnej i Europie. Nie jest to roślina ozdobna, ale ma bardzo atrakcyjne liście i ze względu na ich aromat powinna znajdować się w każdym ogrodzie. Rozsieje swój charakterystyczny zapach, a co więcej będzie świetnie nadawać się do zastosowań kulinarnych, czy też w postaci suszonej do kompozycji kwiatowych. Intensywność tego zapachu wzrasta poprzez pocieranie lub zgniatanie liści, które osiągają do 8 cm długości i wytwarzają olejki eteryczne. Liście są błyszczące, szpiczaste i szorstkie w dotyku. Lippia ma drobne, białe lub biało-różowe kwiaty, które pojawiają się późną wiosną lub wczesnym latem. Dorasta do 2 metrów wysokości, choć długo nie przycinana może osiągnąć znacznie większe rozmiary.
Preferuje żyzne, wilgotne, gliniaste, ale dobrze odsączone gleby. Świetnie rośnie na stanowisku słonecznym. Niestety nie lubi zastoisk wody i ujemnych temperatur. Gubi liście poniżej 0, a jej zdrewniałe łodygi są w stanie wytrzymać tylko do 10 stopni mrozu. Należy zatem dokładnie ją zabezpieczyć na zimę i osłonić od wiatru.
Lepiej rośnie w gruncie. Szybciej przyrasta na wysokość i ma wtedy dużo większe liście niż sadzonka uprawiana w donicy. Do prawidłowego wzrostu potrzebuje regularnego podlewania. W przeciwnym razie jej liście zaczynają przysychać. Rozmnaża się bardzo dobrze przez nasiona jak i ukorzenianie zdrewniałych sadzonek. Oczywiście jak każda roślina tak i lippia nie jest wolna od szkodników. Dokuczyć jej mogą przędziorki czy też mączliki. W celu ich wyeliminowania należy przemywać liście, a zwłaszcza ich spodnią stronę. Przycinać i formować można przez całe lato. Liście powinno się zbierać 2 razy w ciągu roku – późną wiosną i wczesną jesienią.
Werbena cytrynowa jest ziołem uniwersalnym. Liście, świeże czy suszone mają szerokie zastosowanie w kuchni. Wykorzystywane są do dań, marynat warzywnych, sosów do sałatek, dżemów, galaretek, ciast, deserów, sorbetów, jogurtów, napoi (m in. lemoniady), drinków, likierów, aromatyzowania oliwy i octów ziołowych. Są dobrą przyprawą do ryb (szczególnie morskich), wszelkich owoców morza, do mięsa wołowego, wieprzowego, jagnięciny i drobiu. Dodawana do herbaty (często z domieszką dobrej mięty np. marokańskiej) nadaje cytrynowego, aromatycznego posmaku i zapachu. Ponadto cienko pokrojone liście są wspaniałym dodatkiem do lukru na ciasto cytrynowe. W połączeniu z wanilią i malinami, może być dodatkiem do pysznych lodów. Jest używana w Peru do produkcji najsłynniejszego tam napoju, znanego Inca Kola. Jej smak dobrze łączy się ze smakiem tymianku. W połączeniu z jiaongulanem łagodzi jego goryczkowy posmak.
Lippia ma jednak szersze zastosowanie. Jest częstym składnikiem kosmetyków, perfum, mydeł, wód kolońskich czy toaletowych. Można ją z powodzeniem dodawać do kąpieli, ponieważ daje efekt orzeźwienia i świeżości. Dodawana jest do octu jabłkowego, z którego robi się tonik do oczyszczania i zmiękczania skóry. Spakowane do saszetek suszone liście i kwiaty można włożyć do szuflad, szaf, dzięki czemu zapobiegniemy rozwojowi moli.
Istotnym faktem, dla którego warto mieć werbenę cytrynową w ogrodzie, jest jej zdolność do odstraszania komarów i owadów. Dlatego sadzi się ją w miejscach, w których spędza się dużo wolnego czasu, przy drzwiach, oknach.
Teraz najważniejsze... Lippia ma działanie antyoksydacyjne, jest silnym przeciwutleniaczem. Potrafi niszczyć komórki nowotworowe, przy czym nie atakuje zdrowych komórek. Ma działanie antywirusowe, antybakteryjne, przeciwgrzybicze, rozkurczowe, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, ściągające, tonizujące, wiatropędne, wspomagające trawienie, relaksujące, uspokajające, antydepresyjne – wzmacnia układ nerwowy i uspokaja psychikę, daje poczucie odprężenia przez redukcję depresji i stresu, pomaga w stanach wyczerpania organizmu, uspakaja centralny system nerwowy, łagodzi migreny, depresje, nerwobóle, mdłości, częstoskurcz, pomaga regenerować i osłaniać komórki, harmonizuje funkcje serca, stymuluje aktywność macicy, wzmacnia laktację, wspomaga funkcje płuc, żołądka oraz przyjemnie odświeża oddech. Jest szczególnie polecana przy niestrawności, wzdęciach, zaparciach, skurczach żołądkowych i jelitowych. Pomaga na nerwowość, bezsenność, a w połączeniu z innymi ziołami przeciwdziała przeziębieniu. Zawarty w niej cyneol ogranicza namnażanie wirusów grypy, drożdżaków z gatunku Candida albicans, bakterii Escherichia coli, zaś geraniol pomaga w walce z pasożytami. Uwalnia znaczne ilości melatoniny czyli substancję stosowaną jako naturalny środek na problemy ze snem. Okłady z liści zmniejszają opuchlizny wokół oczu.
Lippię należy spożywać z rozwagą w umiarkowanych ilościach. Zbyt duże ilości i długotrwałe stosowanie może przyczynić się do podrażnienia żołądka. Ponadto zawarty w niej olejek jest wrażliwy na działanie słoneczne, więc nie powinno się jej używać przed bezpośrednim kontaktem ze słońcem. Może również podrażnić wrażliwą skórę.
Sadzonkę nabędziecie Państwo w naszym sklepie internetowym. Zapraszamy do zakupów!
